Deze overdenking is een les uit de 40 Dagen Challenge. Ook meedoen? Geef je dan hier op: jan-heijnen.nl/40dagen. 

Beluister deze overdenking in de podcast:

We zijn al een mooie tijd onderweg naar Pasen. In het kader van de 40 Dagen Challenge heb ik een overdenking opgenomen over Psalm 22, een psalm die meer dan welke andere tekst in de Bijbel Jezus’ kruisdood beschrijft. Hij raakte me dit jaar meer dan andere jaren en ik wil deze overdenking graag met je delen.

De Koning aan het kruis

Lezen: Psalm 22

Iemand kruisigen is één van de meest verschrikkelijke manieren om iemand ter dood te brengen. Grote nagels worden met veel geweld door de polsen en de voeten geslagen. De pijn is onbeschrijflijk. Je sterft bovendien langzaam de verstikkingsdood.

Omdat je armen zo ver uit elkaar worden getrokken, is ademhalen moeilijk. Je moet jezelf met je voeten omhoog drukken om niet te stikken. Maar je kracht sijpelt weg en op een gegeven moment kun je gewoon niet meer.

Jezus onderging dat en bovendien was Hij daarvóór al zwaar gemarteld. In Jesaja lazen we al dat Hij niet eens meer op een mens leek. Hoe was het voor Jezus om aan het kruis te hangen? Het verslag in de evangeliën is feitelijk. Er wordt weinig gezegd over wat Jezus dacht en voelde.

Maar zoals we later zullen zien: zowel Marcus als Matteüs citeren Jezus’ uitspraak aan het einde van de drie uur durende duisternis. Jezus riep toen uit: Eli, Eli, lema sabachtani! Dat betekent: ‘Mijn God, Mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?’

Dit is het openingsvers van Psalm 22, een psalm die David schreef toen hij in grote nood was. Door dit eerste vers hardop uit te spreken, verwijst Jezus naar de hele psalm. Als je wilt weten wat Jezus te zeggen had aan het kruis, zo kort voor Zijn dood, dan vinden we die boodschap in Psalm 22. Laten we deze erbij pakken.

Lees nu Psalm 22

Eigenlijk moet je deze psalm twee keer lezen. Eén keer terwijl je je in David verplaatst en één keer terwijl je je in Jezus verplaatst. Omdat in deze 40 Dagen Challenge het kruis van de Christus centraal staat, richt ik me nu even alleen op wat deze psalm ons leert over Jezus.

Psalm 22 is een emotioneel gedicht over iemand die in grote nood is en God lange tijd niet ervaart. Zijn leven wordt bedreigd, de kaken van zijn vijanden dreigen hem te verscheuren en God heeft hem in de steek gelaten.

Zie je wat ik doe? Eerst zeg ik in algemene termen dat de hoofdpersoon in de problemen zit en dat God hem niet helpt. In de daaropvolgende zin maak ik dit specifieker en gebruik ik woorden als ‘bedreigd’, ‘kaken die verscheuren’ en ‘God die hem in de steek laat’.

Dit is een manier van vertellen die je in vrijwel alle Bijbelse poëzie tegenkomt. Gedichten als Psalm 22 zijn bedoeld om ons het verhaal te laten voelen. Deze manier van je boodschap herhalen maakt de tekst intenser. Kijk maar eens naar de verzen 2 en 3:

Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?
U blijft ver weg en redt mij niet, ook al schreeuw ik het uit.
‘Mijn God!’ roep ik overdag, en U antwoordt niet,
’s nachts, en ik vind geen rust.

Eerst heeft God de dichter verlaten, dan is Hij ver weg én redt Hij niet, zelfs al schreeuwt de dichter het uit. Hij roept overdag, en hij roept ’s nachts, maar hij krijgt geen antwoord en geen rust.

Oké, laten we dit nu op Jezus gaan toepassen en lees de psalm gerust nog eens. Hij roept dus uit tot God: Waarom hebt U Mij verlaten? Waarom redt U mij niet? Hij krijgt echter geen antwoord.

Zijn leed wordt nog groter als Hij zichzelf vergelijkt met het volk Israël. God bood hun uiteindelijk altijd een uitweg, maar Jezus krijgt die niet. Hij is nietig als een vieze worm. Bovendien wordt Hij bespot. ‘Laat God je bevrijden! Hij houdt toch van je?’

Wat steken die woorden… Jezus had inderdaad jarenlang verkondigd dat God Zijn Vader was en dat niemand bij God kon komen zonder Hem. En nu? Nu laat God Hem hangen tussen hemel en aarde. Er is niemand die Hem helpt.

Hij vergelijkt zijn vijanden met wilde dieren, met krachtige buffels, met roofzuchtige leeuwen, met woeste honden. Ook hier wordt Psalm 22 steeds intenser. Leeuwen zijn gevaarlijker dan buffels, en een troep honden is gevaarlijker dan een leeuw.

Jezus vraagt Zijn Vader om bevrijding. Nu werkt Hij van binnen naar buiten toe. ‘Bevrijdt Mij van de honden, van de leeuwen en van de buffels.’

En dan komt de ommekeer. God antwoordt. Wat God zegt, wordt niet letterlijk verteld. Wel het resultaat. ‘Ik zal Uw Naam bekendmaken’, zegt Jezus. En Hij roept het volk op hetzelfde te doen.

Waarom? Omdat Hij de zwakke niet veracht, en mensen die vernederd zijn verafschuwt Hij niet. Ze zullen worden verzadigd.

En dan… en dan… ‘Zij die Hem zoeken, brengen lof aan de Heer! Voor altijd mogen jullie leven! Iedereen zal zich buigen voor God.’

Dit is de boodschap van Pasen. Jezus ging zo ontzettend diep in Zijn lijden. Dieper dan welke mens ook. Hij deed het voor de heilige naam van Zijn Vader, Hij deed het voor ons. Hij kwam uit de put van het lijden en klom op naar de hoogste berg om van daaruit uit te roepen dat er hoop is. ‘Zoek God en je zult voor altijd leven!’